'L casèer
Cristu! ... l'è giamò ura de levà sü ... ma l'è amò nocc! ... cum'èla? ... sta porca de 'na sveglia, la va sempri trop avanti. E be'!, l'è mei 'nscì; öö miga sempru de fa i mesteer de présa.
En quart ai quatru: 'na pisada ... dopu déspati, porti ul furmacc e i mascherpi en dul canivèl, quel suta 'l paièer, ah!, ah! ... 'na scuetàda a la culdera, empizzi 'l fööch, tachi sü 'l café e ciami i otri.
Nduma geent, che l'è urmai l' cinq! ... Adès suni la sègia, se no i gh'en à gnaa per li bali; qui rospi de cascin... ala sira i va mai a lecc e ala duman i gà ma vöia de saltà fò.
Daa staduman en se vierà dree a mulsc... l'aria l'è de acqua ... basta che el ne faghi finì; quii porchi de guma pödi miga supurtai; i te liga en de 'na manera e i te laga miga respirà.
Ninu! vöida quel brentaal en culdera e dopu empizza 'l fööc che de sicur el se sarà smurzàa. Dopu te mandet via la culdera sü 'n del fööc che urmai n'à finìi de mulsc.
Tira fora i stivai, sü i zocui, prepara ul quacc, mèt giù la rüdela.
Varda 'mò quanti chili l'è staduman ullacc, 'l me pariva püsee de erduman.
– Centvutanta!
Tu l'ivi dicc che l'éra püsee! Quii “pelandi” dul Bianchin i maia cume troi; en gà temp de tirà tèt, gent!
Cascio! èt lagàa fò ul lacc de la culaziun? ... l' reet èli a post?
– Caseer! varda che ghè al tor, l'Alba de Bema e quèla dul Speru.
Alura l'è asee perché ghè amò l' cabri.
Entant che se fa la quagiada faröö culaziun dàa mi... 'n ciapel de pan e lacc, 'n toch de ciculat e suta de nööf, ustiascia! Sacranun! cusè ghe mètèla a fas, staduman, sta quagiada... Ah! Già! già! Ier sii stàa sü per la spunda del Moncüch, ... iaverà bevüü acqua gelda e adiiu el me prüm premi a la fera de Murbègn.
Matei! stic atenti stasira, se vidìi che iè en bel pöö emmurbadi, n'ul laga endree de reet.
– D'acordi!
Chi tuca andà, duman, a la casèra?
– Me par che l'è ul Dorio.
Dorioo!
– Ooh?
Regordet de purtàm sü 'l quacc, perché ghe n'öö bunè pciü!
– D'acordi!
Scapa miga però adès, che te me dévet aidà a to sü la furmagia.
– Va ben! vöö a fa 'na bala de legna e po' rivi a aidat.
Giòo! metem dent 'n pöö de legna, en del fööch, che stadumaa en s'è en enticip, forsi ancö ghe la föö a fa 'n pisulin. Vito! lavem giù i caròt per stasira. Cascioo! ciama i vedéi che uramai 'l biverot l'è prunt.
Uuh! se l'è “spavia”.
Tegn 'mò sü ben quèla “pata”!
El sivi mi de lagàla 'ndà 'n pöö prüma stra grana. E be'! 'l Burla al post de mangiàl sübit, i la lagherà vignì vecc, stu matüsc!
Istu! el me vée en ment che stadumaa öö de vultà 'l furmacc, ... e sì! adès che pesa l'è pasada, ghe vööl püsee temp a giràl che a salàl.
I ciaaf iöö scià, la gianeta idem, 'l capel, l'umbrèla la töi propri su perché se el vée 'na squasa, göö propi minga vöia de bagnàm.
Ancöö el riva sü 'l pan fresch e la bateria növa... enscì i cascin iè béi cuntèet.
Veila! vedi giù 'na machina a la casèra. Chi sarai? Sperèm che el sies 'na quai bel sganzola... söö pü gnaa cumè l'è ...fada, Cristu!
Porculi! l'è la Patti, s-ciau! almenu ne la cünta sü en pöö. E l'otru chi èl?
– Ciao, Alfredo!
Ciau Patti!
– Questo è il Gigi!
Ciao!
Ma va su l'ostia! quèla rospa de la Patti la n'à ramàa scià n'otrü... be'! méi per luur! Però quest'an me senti miga enscì daparmì.
Eh! sì matei, 'n misalèt amò e po' 'ndescarga; quest'an l'erba l'è amò bèla virda; sperèm ch'el tegni stu porcu de temp.
Alura! Cum'èl stu furmacc? n'èl valüü la pena de caminà 'nscì tant?
– È buonissimo! Dammene un paio di chili, anche per il mio papà.
Tò, stu tuchet de mascherpa! T'ul döö propri vulentera perché l'è tanti an che te me végnet a truà... e quest'an pödi gnaa dat un basìn che t'è facc ul murus!
– Te lo do lo stesso, sta tranquillo!
Grazie Patti!
Buna! 'l furmacc l'è giràa, i finestri iöö seradi, la pasta 'l riis 'l vin i carot ...ah! 'l café.
Matei! mi öö de pasà su, en tuca salüdàs. Disìich all'Annetta che la spéci sü dumenega matina, cun l'umbrèl giustàa. Nün en se vét a Setembri giù en pianüra, 'nscì 'n taca lita 'n pöö sül Pannella. Salutatemi tutti.
– ...bacetto!
Grazie Patti.
Ciao Gigi!
E be'! en s'envierà un'otra völta en sü; 'na völta faavi menu fadiga: cent'an ancamò e po' göö pü de sti prublemi. ... Göi scià tüt? ... Adès ch'el me vée 'n ment, e söö pooch cargàa, me fermeröö sü al Legnööl a tò sü 'n pöö de legna.
Rospa de na Lola! van a pian! varda che mi göö numa du gambi... e per giunta, iè gnanca feradi.
Che ura èl? Uramai l'è scià 'l du. Sperèm che iàpi tacàa sü quaicos, quei pelandrun! I vée mai a baita e i la vööl truvà sempri prunta.
... OOH! Lola, laga pasà quèla vipera... OOH! tranquila Lola. Braava. Lola!? ... Brava.
L'è quatru an che vegni sü en de stu catapich; menu mal che l'aria de la Vagheta la te tira semprü sü 'l fiaa. Toh! el fuma già... se véet che i ghiva propri fam! Sacranun! però pudivi purtàl sü mi 'l quacc. E be'! fin a duman l'è asèe.
Buna! 'l caval l'è descargàa, en mangerà 'n pöö de pulenta, pödi minga dì fregia, perché ancöö l'è colda.
Sebaa! taca sü 'l café che dopu en va a fa 'n pisulin. Ancöö, 'n'ureta de sugn en gu la fa a fal, ... e dopu, suta de nööf ... eh! sì!
'L temp cum'èl? Ahia! el me sa che, ancöö, nu la ciapa tüta. E be'! almeno el giè pèscia miga quili porchi.
Giòo! van a tò i cabri che el giè numa sü igliò, 'nscì n'ul giè mulsc, e'nne parla pciü; se no t'el sèe, che s'el taca a piööf, quili pelandi el giè va giù al baitun a riparàs. Tapenasc! abrìs quel brentaal, che se no 'l lacc el patìs...
... ma va' da via 'l cüül, te moli 'na scagnada, se te la smetet miga de pescià. Porco d... uce, mùchela! Te vedet miga che uramai öö finìi e söö dree a strücat?
Tulìi dre l'umbrèla a 'ndà en scena matei! Fin'adès i nu la facia buna, ma el me sa che pruma de nocc, i nu la fa spürgà.
Na lavada ai man, e po' en se via adree 'n'oltra völta; 'l quacc l'è prunt, 'l reet l'istess, ul lacc de la minestra, anca.
Entant che 'l se fa la quagiada sentiröö 'n pöö la radiu, per sentì cume'l va'l muund. «Attentato terroristico a Gaza; aereo si schianta contro un palazzo di case popolari: ventitré morti; inchiesta sulla mafia; Amato vara la manovra bis; due medaglie d'oro ai campionati del mondo di canotaggio per l'Italia; sciopero nei trasporti» ... sperèm che el faghi miga sciopero la Lola; dopu, i se ciavi tucc...
Cicoo! smorsa giù quel tafanari ... se ia manderès sü di sti part, el ghe paserès dàa a luur 'l morbi... tul disi mi.
Varda che bèla sira de munt! 'na bela sira cume questa, l'è 'na sudisfaziun mai pagada.
Buna! Sbruiàa öö sbruiàa giù, la culdera l'è néta, la minéstra la cöös... cus'öi de fa, che me regordi pciü? Boh! el me vignerà po'n ment.
I dees iè urmai pasadi, ma quel peandrun del Rocco, s'ul vèet gnamò; figuret ti, se 'na völta el vée a baita a 'n urari decent. Be'! Mangiàa, öö mangiàa; se iè gnamò scià, i crepi tucc, mi vöö a lecc, dumenega el riva sü dàa la murusa... averöi de lavàm? ma sìi! 'n pöö me laveröö... 'n pöö; se no la diis che spuzi cume'n bech e la vée pciü a truvàm.
Ah! l'èra ura che rivavef! adès mangìi de bot, che duman, cume al solit, s'à amò de levà sü prest. Sü matei! che l'è scià i vündes.
– Alfredo!
Eeh?!
– L'averai scià, la turta, l'Annetta?
Sperèm propri de sì, se no nu la manda 'ndree... Adès, però, filìi a paièr, se no ve ne döö gnaa 'n pöö de turta. Fìi mimga casin! rospi de rospi, che mi söö strach e göö sugn... e me racumandi... laghì sta ul “pistulin” ... e cerchìi de durmì: bunanocc!
– Ih! ... ih! ... ih! ... Bunanocc, casèer! ... ih! ... ih! ... ih!
Alfredo Mazzoni
